Lezioni di grammatica sardo-campidanese. Undicesima lezione: su verbu AI / AERE.

La nuova lezione di grammatica in “limba” sardo-campidanese che vi proponiamo questa settimana è” su verbu AI / AERE. “. A cura di Bruno Orrù.

Su chi in sa lingua italiana est su verbu AVERE, in sa lingua sarda tenit unu faimentu totu cosa sua e differenti de s’italianu. Po si cumprendi, deu

in italianu naru:

Ma in sadru naru

IO HO

DEU TENGU

IO HO VISTO

DEU APU BIU

IO AVEVO FAME

DEU TENEMU FAMINI

IO AVEVO CANTATO

DEU EMU CANTAU

IO AVR0′ CANTATO

DEU APU A AI CANTAU

IO AVRO’ FAME

DEU APU A TENNI FAMINI

De custu sprigu potzu biri ca in sa lingua italiana imperu sempiri su verbu “AVERE” comenti de ausiliari, ma in sa lingua sarda, chi su verbu “AVERE” est sighiu de unu participiu passau, o, berus siat, benit imperau po sa “coniugatzioni” de atrus verbus, imperu su verbuAI (AERE in logudoresu), in is atrus casus imperu su verbu TENNI. Imperu su verbu AI po fintz’e in is formas “cumpostas” de su verbu TENNI

Bisongiat donai atenzioni, po comenti est sutzedendi oi in dì, a no imperai su verbu Portai invecis de su verbu Tenni. Portai bolit nai ca portu una cosa cun mei, aici, chi naru portu dinai bolit nai ca cun mei, apitzus de mei, portu dinai, ma porit essi dinai de atra genti puru, tengu dinai, bolit nai ca su dinai est su miu, ca dhu possidu, mancai no siat apitzus de mei.

Is formas chi massimamenti imperaus de su verbu tenni sunt:

INDICATIVU PRESENTI

Italianu

Sardu

IO HO

DEU TENGU

TU HAI

TUI TENIS

EGLI HA

ISSU TENIT

NOI ABBIAMO

NOS TENEUS

VOI AVETE

BOS TENEIS

ESSI HANNO

ISSUS TENINT

In su indicativu presenti, su sardu, manixiat feti sa forma “TENNI” = DEU TENGU FAMINI bolit nai ca tengu famini immoi, no prima ni pustis, ma chi deu naru DEU APU PAPAU, bolit nai ca no seu papendi immoi, bolit nai ca s’atzioni est giai passada, passada immoi immoi, ma passada (passato prossimo)

INDICATIVU “APENA PASSAU” (PASSATO PROSSIMO)

Italianu

Sardu

IO HO AVUTO

DEU APU TENTU

TU HAI AVUTO

TUI AS TENTU

EGLI HA AVUTO

ISSU AT TENTU

NOI ABBIAMO AVUTO

NOS EUS TENTU

VOI AVETE AVUTO

BOS EIS TENTU

ESSI HANNO AVUTO

ISSUS ANT TENTU

ISSU AT TENTU SORTI E S’EST CAMPAU = egli ha avuto fortuna e si è salvato

INDICATIVU IMPERFETU

Italianu

Sardu

IO AVEVO

DEU TENEMU

TU AVEVI

TUI TENIAST

EGLI AVEVA

ISSU TENIAT

NOI AVEVAMO

NOS TENEMUS

VOI AVEVATE

BOS TENESTIS

ESSI AVEVANO

ISSUS TENIANT

TENIANT SIDI MEDA E SUNT ANDAUS A BUFAI = avevano molta sete e sono andati a bere

 

Italianu

Sardu

IO AVEVO AVUTO

DEU EMU TENTU

TU AVEVI AVUTO

TUI IAST TENTU

EGLI AVEVA AVUTO

ISSU IAT TENTU

NOI AVEVAMO AVUTO

NOS EMUS TENTU

VOI AVEVATE AVUTO

BOS ESTIS TENTU

ESSI AVEVANO AVUTO

ISSUS IANT TENTU

PUSTIS DE SA MALA SORTI EMUS TENTU SA FORTZA DE SI NDI PESAI TORRA = dopo la sfortuna avevamo avuto la forza di rialzarci

INDICATIVU BENIDORI

Italianu

Sardu

IO AVRO’

DEU APU A TENNI

TU AVRAI

TUI AS A TENNI

EGLI AVRA’

ISSU AT A TENNI

NOI AVREMMO

NOS EUS A TENNI

VOI AVRETE

BOS EIS A TENNI

ESSI AVRANNO

ISSUS ANT A TENNI

CANDU APU A TENNI DINAI M’APU A COIAI = quando avrò soldi mi sposerò

INDICATIVU PRUS BENIDORI

Italianu

Sardu

IO AVRO’ AVUTO

DEU APU AI TENTU

TU AVRAI AVUTO

TUI AS AI TENTU

EGLI AVRA’ AVUTO

ISSU AT AI TENTU

NOI AVREMMO AVUTO

NOS EUS AI TENTU

VOI AVRETE AVUTO

BOS EIS AI TENTU

ESSI AVRANNO AVUTO

ISSUS ANT AI TENTU

CANDU AS AI TENTU SA FORZA DE DHU FAI AS A CUMPRENDI CA FIT GIUSTU = quando avrai avuto la forza di farlo capirai che era giusto.

INDICATIVU CUNDITZIONALI

Italianu

Sardu

IO AVREI

DEU EMU A TENNI

TU AVRESTI

TUI IAST A TENNI

EGLI AVREBBE

ISSU IAT A TENNI

NOI AVREMO

NOS EMUS A TENNI

VOI AVRESTE

BOS ESTIS A TENNI

ESSI AVESSERO

ISSUS IANT A TENNI

CHI AIAT PAPAU NO AIAT A TENNI FAMINI = se avesse mangiato non avrebbe fame

CONGIUNTIVU PRESENTI

Italianu

Sardu

CHE IO ABBIA

CHI DEU TENGA

CHE TU ABBIA

CHI TUI TENGAS

CHE EGLI ABBIA

CHI ISSU TENGAT

CHE NOI ABBIAMO

CHI NOS TENGAUS

CHE VOI ABBIATE

CHI BOS TENGAIS

CHE ESSI ABBIANO

CHI ISSUS TENGANT

NO EST MANCU BELLU CHI DEU TENGA PRUS PAGU DE TUI = no è bello che io abbia meno di te

CONGIUNTIVU IMPERFETU

Italianu

Sardu

CHE IO AVESSI

CHI DEU TENGHESSI

CHE TU AVESSI

CHI TUI TENGHESSIST

CHE EGLI AVESSE

CHI ISSU TENGHESSIT

CHE NOI AVESSIMO

CHI NOS TENGHESSIMUS

CHE VOI AVESTE

CHI BOS TENGHESTISIS

CHE ESSI AVESSERO

CHI ISSUS TENGHESSINT

NO FIT ISTETIA COSA BONA CHI BOS TENGHESTISIS TOTU CUSSU TEMPUS SENTZ’E FAI NUDHA = non era stata cosa buona che voi aveste tutto quel tempo senza far nulla

GERUNDIU

Italianu

Sardu

AVENDO

TENENDI

TENENDI ORA SI PORIT FAI = avendo tempo si può fare

PARTICIPIU

Italianu

Sardu

AVUTO

TENTU

 

Fame

Rispondi

Inserisci i tuoi dati qui sotto o clicca su un'icona per effettuare l'accesso:

Logo di WordPress.com

Stai commentando usando il tuo account WordPress.com. Chiudi sessione /  Modifica )

Foto di Facebook

Stai commentando usando il tuo account Facebook. Chiudi sessione /  Modifica )

Connessione a %s...