Ajo’ a Fuedhai: lezioni di grammatica sardo-campidanese. L’ausiliario essere

Questa settimana pubblichiamo una nuova lezione di grammatica della lingua sardo-campidanese a cura di Bruno Orrù: “S’ausiliariu Essi”.

S’ausiliariu Essi, in sa lingua sarda, tenit su matessi faimentu de sa lingua italiana, po custu motivu dhu manixaus in sa matessi manera

INDICATIVU PRESENTI

Italianu Sardu
IO SONO DEU SEU
TU SEI TUI SES
EGLI E’ ISSU EST
NOI SIAMO NOS SEUS
VOI SIETE BOS SEIS
ESSI SONO ISSUS SUNT / FUNT

Deu seu prontu a fai su chi naras = sono pronto a fare quello che mi dici (di fare)

INDICATIVU APENA PASSAU (PASSATO PROSSIMO)

Italianu Campidanesu
IO SONO STATO DEU SEU STETIU
TU SEI STATO TUI SES ISTETIU
EGLI E’ STATO ISSU EST ISTETIU
NOI SIAMO STATI NOS SEUS ISTETIUS
VOI SIETE STATI BOS SEIS ISTETIUS
ESSI SONO STATI ISSUS SUNT / FUNT ISTETIUS

Nos seus istetius atentus ma no eus cumprendiu nudha = siamo stati attenti ma non abbiamo capito nulla

INDICATIVU IMPERFETU

Italianu Campidanesu
IO ERO DEU FEMU / FIA
TU ERI TUI FIAST
EGLI ERA ISSU FIT / FIAT
NOI ERAVAMO NOS FEMUS / FIAUS
VOI ERAVATE BOS FESTIS / FIAIS
ESSI ERANO ISSUS FIANT / FURINT

Femus totus cumbidaus ma nemus est bofiu andai = Eravamo tutti invitati ma nessuno è voluto andare.

PRUS PASSAU

Italianu Campidanesu
IO ERO STATO DEU FEMU / FIA STETIU
TU ERI STATO TUI FIAST ISTETIU
EGLI ERA STATO ISSU FIT / FIAT ISTETIU
NOI ERAVAMO STATO NOS FEMUS / FIAUS ISTETIUS
VOI ERAVATE STATO BOS FESTIS / FIAIS ISTETIUS
ESSI ERANO STATO ISSUS FIANT / FURINT ISTETIUS

Furint istetius pretzetaus, ma dh’ant fatu aici e totu = erano stati diffidati, ma lo hanno fatto ugualmente

INDICATIVU BENIDORI

Italianu Campidanesu
IO SARO’ DEU APU ESSI
TU SARAI TUI AS A ESSI
EGLI SARA’ ISSU AT A ESSI
NOI SAREMO NOS EUS ESSI
VOI SARETE BOS EIST ESSI
ESSI SARANNO ISSUS ANT ESSI

Apu a essi cuntentu meda de ti biri traballendi = saro molto contento di vederti lavorare

INDICATIVU PRUS BENIDORI

Italianu Campidanesu
IO SARO’ STATO DEU APU A ESSI STETIU
TU SARAI STATO TUI AS A ESSI STETIU
EGLI SARA’ STATO ISSU AT A ESSI STETIU
NOI SAREMO STATI NOS EUS ESSI STETIUS
VOI SARETE STATI BOS EIST ESSI STETIUS
ESSI SARANNO STATI ISSUS ANT ESSI STETIUS

Candu as a a essi stetiu arrecumpensau de su chi as fatu t’as a intendi mellus = quando sarai stato rcompensato di quello che hai fatto ti sentirai meglio

INDICATIVU CUNDITZIONALI

Italianu Campidanesu
IO SAREI DEU IAP’ESSI
TU SARESTI TUI IAST’ESSI
EGLI SAREBBE ISSU IAT ‘ESSI
NOI SAREMMO NOS EMUS A ESSI
VOI SARESTE BOS ESTIS A ESSI
ESSI SAREBBERO ISSUS IANT’ESSI

Issus iant’essi cuntentus de ti biri alligra e sistemada = Essi sarebbero contenti di vederti allegra e sistemata

INDICATIVU CUNDITZIONALI PASSAU

Italianu Campidanesu
IO SAREI STATO DEU IAP’ESSI STETIU
TU SAREST STATO TUI IAST’ESSI STETIU
EGLI SAREBBE STATO ISSU IAT ‘ESSI STETIU
NOI SAREMMO STATI NOS EMUS A ESSI STETIUS
VOI SARESTE STATI BOS ESTIS A ESSI STETIUS
ESSI SAREBBERO STATI ISSUS IANT’ESSI STETIUS

Nos emus a essi stetisu cuntentus chi tui ti fusti coiau cun cussa picioca. = Noi saremmo stati contenti se tu ti fossi sposato con quella ragazza

CONGIUNTIVU PRESENTI

Italianu Campidanesu
CHE IO SIA CHI DEU SIA
CHE TU SIA CHI TUI SIAST
CHE EGLI SIA CHI ISSU SIAT
CHE NOI SIAMO CHI NOS SIAUS
CHE VOI SIATE CHI BOS SIAIS
CHE ESSI SIANO CHI ISSUS SIANT

No ses tui chi poris nai chi issu fessit santu o peccadari = Non sei tu che puoi dire che egli sia santo o peccatore

CONGIUNTIVU PASSAU

Italianu Campidanesu
CHE IO SIA STATO CHI DEU SIA STETIU
CHE TU SIA STATO CHI TUI SIAST ISTETIU
CHE EGLI SIA STATO CHI ISSU SIAT ISTETIU
CHE NOI SIAMO STATI CHI NOS SIAUS ISTETIUS
CHE VOI SIATE STATI CHI BOS SIAIS ISTETIUS
CHE ESSI SIANO STATI CHI ISSUS SIANT ISTETIUS

Chi issus siant istetius genti de pagu ciorbedhu est cosa chi no fait a negai = Che essi siano stati gente di poco cervello è cosa di cui non si può dubitare

CONGIUNTIVU IMPERFETTU

Italianu Campidanesu
CHE IO FOSSI CHI DEU FESSI
CHE TU FOSSI CHI TUI FESTIS
CHE EGLI FOSSE CHI ISSU FESSIT
CHE NOI FOSSIMO CHI NOS FESSIMUS
CHE VOI FOSTE CHI BOS FESSISTIS
CHE ESSI FOSSERO CHI ISSUS FESSINT

Chi issus fessint ixrimpus est cosa chi sciiant totus = che essi fossero stupidi è cosa che sapevano tutti

CONGIUNTIVU PASSAU

Italianu Campidanesu
CHE IO FOSSI STATO CHI DEU FESSI ISTETIU
CHE TU SIA FOSSI STATO CHI TUI FESSIST ISTETIU
CHE EGLI FOSSE STATO CHI ISSU FESSIT ISTETIU
CHE NOI FOSSIMO STATI CHI NOS FESSIMUS ISTETIUS
CHE VOI FOSTE STATI CHI BOS FESSISTIS ISTETIUS
CHE ESSI FOSSERO STATI CHI ISSUS FESSINT ISTETIUS

Chi nos fessimus istetius prus abilis, no femus arrutus in su chi boliat issu = Se noi fossimo stati più intelligenti non saremmo caduti in ciò che volevano loro.

GERUNDIU

Italianu Campidanesu
ESSENDO ESSENDI / SENDI

Essendi deu, seguru de su chi naru, no tengu nudha de ascurtai de tui = Essendo sicuro di ciò che dico, non ho nulla da ascoltare da te

PARTICIPIU

Italianu Campidanesu Logudoresu
STATO STÉTIU / STÁU STÉTIU

Custas sunt is formas verbalis chi prus imperaus in sa lingua sarda, siguramenti podeus coniugai, in sardu, su trapassau remoti “IO FUI STATO” = “DEU FUI ISTETIU – TUI FIAST ISTETIU…. ma sunt formas chi imperaus pagu in su fuedhai cosa nostra, ma chi esistint su matessi e tocat a isciri manixai…… provai

Essere

Rispondi

Inserisci i tuoi dati qui sotto o clicca su un'icona per effettuare l'accesso:

Logo di WordPress.com

Stai commentando usando il tuo account WordPress.com. Chiudi sessione /  Modifica )

Foto di Facebook

Stai commentando usando il tuo account Facebook. Chiudi sessione /  Modifica )

Connessione a %s...